Uşaqlarda ÖPÜCÜK xəstəliyi – Xalq arasında öpücük xəstəliyi kimi tanınan infeksiya EBV (Epstein-Barr virusu) adlı virusa görə inkişaf edir. İnsandan insana tüpürcək yolu ilə keçdiyi üçün öpücük xəstəliyi kimi tanınır. Onun tibbi adı “İnfeksion mononükleoz”dur. Öpücük xəstəliyi inkubasiya dövrü təxminən 40 gündür, lakin kiçik uşaqlarda bu müddət 15-20 günə qədər qısala bilər. Bu virusa yoluxmuş insanlarda xəstəlik cədvəlinin formalaşması həmin şəxsin immun sistemi ilə bağlıdır. Bəzi insanlar virusa yoluxsa belə, immun sistemi yaxşı işləyirsə, xəstəliyin kliniki əlamətləri müşahidə olunmur. Gənc uşaqlarda (2 yaşa qədər) xəstəlik heç bir simptom olmadan keçə bilər.
Uşaqlarda ÖPÜCÜK xəstəliyi adi yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyası ilə qarışdırıla bilər
Öpücük xəstəliyinə yoluxmuş insanların ağız və boğaz ifrazatlarında çoxalan virus öpüşmə zamanı başqa insanlara da keçir. Qan və qan məhsulları ilə də ötürülə bilər. Nadir hallarda, xəstə insanların tüpürcəyi ilə çirklənmiş stəkan, çəngəl və qaşıq kimi əşyalardan çirklənmə ola bilər. Virusa yoluxmuş insanların ilk 2 həftə ərzində şikayətləri olmur. Bu virus ağızdakı tüpürcək vəzilərində və limfa toxumasında çoxalır. Daha sonra qana qarışan virusdan şikayətlər başlayır.
Uşaqlarda ÖPÜCÜK xəstəliyi (Epştein-Barr virusu) səbəbləri
Usaqlarda opucuk xesteliyi (Epştein-Barr virusu) virusdan qaynaqlanır. EBV (Epştein-Barr virusu), herpesə səbəb olan Herpes virus ailəsindəndir və dünyada ən çox yayılmış viruslardan biridir.
Usaqlarda opucuk xesteliyi (Epştein-Barr virusu) simptomları
Uşaqlarda ÖPÜCÜK xəstəliyi (Epştein-Barr virusu) zamanı ilk simptomlar adi yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyasına bənzəyir. Zəiflik, boğaz ağrısı, qızdırma və boyun limfa düyünlərinin böyüməsi müşahidə olunur. Badamcıqlar böyüyür, boğaz qızarır. Xəstələrin 30% -də badamcıqlarda diffuz ağ iltihab vizual olaraq görünə bilər. Müayinə ilə xəstələrin 50%-də dalaq, 20%-də isə qaraciyər böyüməsi aşkar edilə bilər. Üzdə və dodaqlarda ödem görünə bilər.
Uşaqlarda ÖPÜCÜK xəstəliyi antibiotik müalicəsinə nəticə vermir.
Bəzi xəstələrdə də bütün bədəndə səpgilər əmələ gəlir. Qızdırma çox yüksəkdir və adi boğaz infeksiyasından daha uzun müddət davam edir. Yüksək hərarət 7-8 gün davam edə bilər (39-39,5). Xəstəliyin törədicisi virus olduğu üçün burada antibiotik müalicəsi səmərəsiz olur və insan antibiotik istifadə etsə belə, qızdırma və boğaz tapıntıları öpüş xəstəliyindən xəbər verir. Bu xəstəliyin kliniki təzahürləri “Beta” mikrobun səbəb olduğu boğaz infeksiyası ilə qarışdırıla bilər. Bu səbəblə ayırd etmək üçün boğaz kulturası aparılmalı, beta infeksiyası aşkar edilməzsə Usaqlarda opucuk xesteliyi tədqiqi aparılmalıdır. Böyrək və ürək çatışmazlığı, sarılıq, artrit (oynaqların iltihabı), anemiya, hepatit, meningit və dalaq yırtığı kimi nadir, çox ciddi klinik mənzərələr meydana gələ bilər. Xəstəliklə əlaqəli yorğunluq vəziyyəti aylarla davam edə bilər.
Uşaqlarda ÖPÜCÜK xəstəliyi şübhəsi olduqda vaxt itirmədən uşaq həkimi -nə müraciət edilməlidir.
Uşaqlarda ÖPÜCÜK xəstəliyi (Epştein-Barr virusu) risk faktorları
Uşaqlarda ÖPÜCÜK xəstəliyi (Epştein-Barr virusu) üçün risk qrupunda olan şəxslər aşağıdakılardır:
- 15-30 yaş arası gənclər və tələbələr,
- Həkimlər,
- Xəstə baxıcıları,
- Tibb bacıları,
- Tibbi internlər,
- İmmunitet sistemini zəiflədən xəstəlikləri olanlar, məsələn, xərçəng
- Öpücük xəstəliyi xərçəng xəstələri üçün də risklidir. Kimyaterapiyadan sonra alınan dərmanlarla immunitet sistemini basdıraraq yaşana bilər.
Usaqlarda opucuk xesteliyi (Epştein-Barr virusu) diaqnozu
Usaqlarda opucuk xesteliyi (Epştein-Barr virusu) diaqnozu tipik klinik nəticələrlə qoyulur. Laborator müayinələrdə leykositlərin artması müşahidə edilir. Bu leykositlərdən bəziləri öpüşmə xəstəliyinə xas olan xüsusi lenfositlərdir (atipik limfositlər). Bu virusa qarşı antikorlar dəqiq diaqnoz üçün qan testlərində ölçülə bilər. Bu antikor testləri əvvəlki və ya indiki xəstəliyi qəti şəkildə aşkar edə bilər. Febril dövrdə antipiretik dərmanlar istifadə olunur. Yataq istirahəti vacibdir. Yataq istirahəti, xüsusilə dalaq genişlənmiş xəstələrdə çox vacibdir, çünki dalağın yırtılması riski var. Dalaq həssaslıq qazandığından idman işləri zamanı asanlıqla cırıla bilər. Öpücük xəstəliyində antiviral dərmanların effektivliyi qəti şəkildə müəyyən edilməmişdir.
Uşaqlarda ÖPÜCÜK xəstəliyi yoluxucu xəstəlik olduğundan, bu pediatr tərəfindən bu xəstəliyinin diaqnozu qoyulan uşaqlar ən azı 15 gün məktəbdən uzaqlaşdırılmalıdır. Şübhəli hallar stəkan, bıçaq və s. kimi qidaları başqaları ilə paylaşmamalıdır. Təqibdə dalağı böyüdənlər, dalağı normal vəziyyətə gələnə qədər idman fəaliyyətlərindən uzaq durmalıdırlar.
Uşaqlarda ÖPÜCÜK xəstəliyi (Epştein-Barr virusu) təkrarlanırmı?
ÖPÜCÜK xəstəliyi, bir dəfə keçirən uşaqda immunitet yaradır və ömür boyu təkrarlanmır.